Thương mại Mỹ-Trung: đình chiến nhưng chưa giải quyết rốt ráo xung đột

TT Mỹ Donald Trump trong cuộc họp song phương với Chủ tịch TQ Tập Cận Bình hôm 1/12/2018 ở Buenos Aires, Argentina. (AP Photo/Pablo Martinez Monsivais)

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Trung Quốc đã đồng ý “giảm và loại bỏ” thuế đánh trên xe hơi sản xuất tại Hoa Kỳ, hiện ở mức 40%, giữa lúc cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nước đang bắt đầu lấy đà, mang tin vui đến cho các thị trường.

Ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thỏa thuận hoãn áp dụng các mức thuế mới trong các cuộc đàm phán ở Argentina hôm thứ Bảy, tuyên bố ‘ngưng chiến’ sau nhiều tháng căng thẳng leo thang về thương mại và nhiều vấn đề khác.

Trong một cuộc họp kéo dài hai tiếng rưỡi, Hoa Kỳ đồng ý không tăng thuế quan cao hơn (từ 10% lên 25%) vào ngày 1/1/2019, trong khi Trung Quốc đồng ý sẽ lập tức mua thêm nông sản của các nông dân Mỹ.

Hai bên còn đồng ý khởi sự thảo luận về cách giải quyết các vấn đề quan tâm, kể cả bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, các rào cản thương mại phi thuế quan và vấn đề tin tặc, đánh cắp thông tin trên mạng.

Tuy nhiên Toà Bạch Ốc nói thuế xuất 10% hiện tại đánh trên 200 tỷ đô la hàng Trung Quốc sẽ được nâng lên tới 25% nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trong vòng 90 ngày, và như vậy một lần nữa, phía Mỹ lại đặt ra một hạn chót mới cho hai bên giải quyết tranh chấp.

Đêm chủ nhật 2/12, Tổng thống Trump viết trên Twitter: “Trung Quốc đã đồng ý giảm và loại bỏ thuế quan đánh trên ô tô Mỹ nhập vào Trung Quốc hiện đang ở mức 40%”. Ông không đưa ra thêm chi tiết nào khác.

Giới hữu quan Trung Quốc không trả lời yêu cầu bình luận về tin này, được coi là tin vui cho các nhà sản xuất ô tô gồm tập đoàn Tesla và BMW sản xuất tại Hoa Kỳ để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc ..

Cả hai quốc gia đều không đề cập đến các mức thuế đánh trên xe hơi trong thông tin chính thức của mỗi nước sau cuộc họp Trump-Tập.

Phát biểu tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng lặp lại những phát biểu của nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc, Vương Nghị, hôm thứ Bảy nói rằng “mục tiêu cuối cùng là tháo gỡ tất cả các loại thuế quan”.

Ông Cảnh Sảng nói trong cuộc họp báo thường ngày:

“Sự đồng thuận mà các nhà lãnh đạo hai nước đạt được là ngăn chặn việc áp dụng các thuế quan mới. Đồng thời các nhà lãnh đạo hai bên còn chỉ thị các ê-kíp kinh tế của mỗi bên đẩy mạnh đàm phán để loại bỏ tất cả các sắc thuế đã được áp đặt.”

Cổ phiếu của Trung Quốc, hàng hóa và đồng nhân dân tệ đều tăng giá bất chấp những sự bất định liên quan tới thỏa thuận ‘ngưng chiến’.

Chỉ số hỗn hợp trên thị trường Thượng Hải tăng 2,6%, đạt 2,654,80 điểm vào lúc đóng cửa, và chỉ số blue-chip CSI300 tăng 2,8%. Cả hai đều ghi nhận mức tăng hàng ngày tốt nhất tính từ ngày 2 tháng 11 vừa rồi.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo thỏa thuận giữa Mỹ và Trung Quốc, tạm ngưng leo thang chiến tranh thương mại chỉ có tính cách tạm thời, mua thêm một ít thời gian để tiếp tục tranh cãi về những bất đồng sâu sắc về thương mại và chính sách. Họ cảnh báo rằng bất chấp mọi sự, nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục hạ nhiệt do nhu cầu nội địa tiếp tục suy yếu.

Ông Paul Kitney, chiến lược gia chính tại Daiwa Capital Markets ở Hồng Kông, nhận định:

“Đây không phải là thỏa thuận ” ngừng bắn”, mà chỉ là một sự xuống thang. Các mức thuế hiện hành vẫn đang tác động tiêu cực đến nền kinh tế Trung Quốc, những sắc thuế đó vẫn còn đó.”

Hoạt động công nghiệp Trung Quốc đã tăng nhẹ trong tháng 11, theo kết quả một cuộc khảo sát riêng tư hôm thứ Hai, mặc dù các đơn đặt hàng xuất khẩu mới vẫn tiếp tục suy giảm trong thêm một cú giáng xuống một lĩnh vực vốn đã bị tổn thương vì xung đột thương mại Trung-Mỹ.

Tờ Hoàn cầu Thời Báo do Đảng Cộng sản Trung Quốc phát hành, cảnh báo mọi người nên có những kỳ vọng thực tế.

Cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ cũng khuyến cáo nên thận trọng:

Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, William Zarit, nói rằng kết quả của cuộc họp là “khả quan ở chừng mực chúng ta mong đợi”, xét các vấn đề phức tạp liên quan, tuy nhiên, ông lưu ý:

“Có lẽ vấn đề khó khăn nhất để giải quyết – các chính sách kinh tế phân biệt đối xử của Trung Quốc dựa trên sự hỗ trợ của nhà nước và bảo hộ thị trường nội địa – cần được giải quyết để có một sân chơi công bằng hầu có thể duy trì mối quan hệ thương mại bền vững dựa trên sự công bằng và có qua có lại.”

Một quan chức cấp cao của CNOOC, tập đoàn năng lượng khổng lồ Trung Quốc, nói với Reuters:

“Chính sách của ông Trump khó đoán tới mức các công ty Trung Quốc tỏ ra vô cùng thận trọng khi mua hàng hóa Mỹ dù là có hay không có thuế quan. Các rủi ro quá lớn và các công ty ngày càng tỏ ra ít chấp nhận rủi ro hơn”.

Ông dự kiến Hoa Kỳ sẽ lại tăng thuế quan trở lại sau 90 ngày, bất chấp những cố gắng và thiện chí của Bắc Kinh.

Nguồn: VOA